تفاوت معماری سازمانی استراتژیک با معماری کلاسیک

در نوشته معماری سازمانی استراتژیک به بررسی تاریخچه و خواستگاه مفهوم نسبتا جدید “معماری سازمانی استراتژیک” پرداختیم. در این نوشته ضمن بررسی ویژگی های این رویکرد نوین، تفاوت آن با معماری سازمانی کلاسیک را نیز تبیین می کنیم که خلاصه آن در جدول زیر نشان داده شده است.

1. دامنه هدف معماری

معماری سازمانی در اکثر مراجع (از جمله توگف) به چهار دامنه اصلی کسب‌وکار، داده، نرم افزار و زیرساخت تقسیم می‌شود که البته در معماری کلاسیک هدف، تغییر (بازمعماری) لایه کسب و کار نیست و معمولا “شناخت و تحلیل” کسب و کار برای رسیدن به معماری مطلوب فناوری اطلاعات است، اما در معماری راهبردی سه دامنه اصلی “راهبرد”، “کسب و کار” و “فناوری اطلاعات (دیجیتال)” محور کار است.

2. متولی معماری استراتژیک

متولی معماری استراتژیک بالاترین مقام سازمانی مسوول استراتژی و تحول در سازمان است، در ادبیات تشکیلاتی کشور این سمت معمولا “معاون برنامه ریزی استراتژیک” ، “معاون طرح و برنامه” یا “معاون تحول و فناوری” است، معادل بین المللی آن معمولا  Chief Strategy Officer (CSO) یا Chief Transformation Officer (CTO) است و این تفاوت کلیدی با معماری سازمانی کلاسیک است که معمولا متولی ارشد طرح مدیر فناوری اطلاعات یا حتی مدیران پایین تر بود.

3. هدف معماری استراتژیک

هدف معماری استراتژیک فراتر از همراستایی فناوری اطلاعات با کسب‌وکار یا مدرن سازی فناوری اطلاعات است و جریان معماری از استراتژی تا اجرا (تحقق) مد نظر است، همچنین تغییر در سطوح استراتژی و تحول کسب و کار (دیجیتال) مورد تاکید است و نه فقط معماری فنی سیستمهای اطلاعاتی.

4. موضوعات معماری استراتژیک

در مراجع مختلف تاکید شده است که در معماری با “تصمیمات” مهم و کلیدی سروکار داریم که ویژگی های بنیادین سیستم (سازمان) را شکل میدهد، بطوریکه اگر این تصمیمات اشتباه گرفته شود هزینه سنگینی بابت جبران خواهید پرداخت. در معماری سازمانی سنتی(کلاسیک) حوزه اثر معماری و تصمیمات مهم به موضوعات فنی و تکنیکال محدود میشد و کمتر معماران در موضوعات مهمی مانند راهبردهای سازمان، مدل عملیاتی، زنجیره ارزش ، قابلیت‌های کسب و کار ، مدل حاکمیت (حکمرانی) و موارد مهم مشابه ورود می کردند. لذا ویژگی مهم معماری استراتژیک سطح اهمیت موضوعات مورد بررسی و تصمیم گیری است.

علاوه بر موارد مهم فوق، فهرست بلندبالایی از تفاوت ها میتوان ذکر کرد که البته از نظر نگارنده چهار مورد فوق اهمیت بیشتری داشت.