در تبیین معنای دیجیتال، صاحب‌نظران مرکز تحقیقات سیستمهای اطلاعاتی دانشگاه MIT با مقایسه بین واژه دیجیتال (Digital) و رقومی‌شده (Digitized) استدلال می‌کنند که رقومی‌شدن به معنای استفاده از فناوری‌ها برای بهبود کارایی (افزایش سرعت، کاهش هزینه،) است بدون آنکه تحولی اساسی در مدل خدمات و محصولات ایجاد شود، در مقابل معنای دیجیتال (دیجیتالی‌شدن) را معادل به‌کارگیری فناوری‌ها برای تحول و نوآوری در خدمات و محصولات می‌دانند بهگونهای که ارزش‌های جدیدی خلق می‌شود و در فضای جدید امکان ارائه پیشنهاد‌ها دیجیتالی فراهم می‌شود(لینک).
تحول دیجیتال (Digital Transformation) اما “فرایند” مستمری از انجام تطبیق‌پذیری چندوجهی فناوری‌های دیجیتال است که بنیان سازمانهای دولتی و خصوصی را دچار تغییر اساسی میکند، بهگونهای که این تغییر برای تمامی وجوه برنامه‌ریزی، طراحی محصولات و عملیات سازمان تاثیر می‌گذارد. در همین راستا، تعریف سازمان دیجیتال (Digital Enterprise) معادل تشکیلات، سازمان یا اکوسیستمی است که راهبرد دیجیتال در تمامی بخش‌ها و عملیات آن با موفقیت پیاده‌سازی و به بهره‌برداری رسیده باشد و پروسه تحول به‌صورت یک قابلیت دائم و پایدار نهادینه شده باشد.
معماری سازمان دیجیتال
معماری سازمانی دیجیتال بیش از هر چیز نیاز به پلتفرم دیجیتال از محصولات و خدمات ماژولار دارد که با ترکیب و اختصاصی‌سازی آن‌ها بتوان به‌سرعت به نیاز مخاطب پاسخ داد و از فرصت‌های کسب‌وکار پیش از آنکه توسط رقبا تصاحب شوند، استفاده کرد. در پلتفرم دیجیتال سازمان، خدمات دیجیتال از واسطه‌ای استاندارد و تعامل‌پذیر بهره می‌برند و امکان ارکستریشن این خدمات بایکدیگر در قالب سرویس-محصول جدید یا ارایه برای استفاده در سایر پلتفرم‌ها یا اکوسیستم‌ها نیز فراهم است. البته لازم به یاداوری است پلتفرم دیجیتال با مدل کسب‌وکار پلتفرمی (Platform Business Model) تفاوت دارد که در اینجا منظور ما از پلتفرم، ستون فقرات معماری سازمان-سیستم است.
پلتفرم دیجیتال برای ارایه خدمات دیجیتال، نتیجه بازمعماری سازمان و سیستم‌ها است. در این پلتفرم، مولفه‌هایی خوش‌تعریف، تشکیل‌شده از بلوک‌های فرایندی، داده‌ای، نرم‌افزاری و فناوری بهگونهای سازماندهی و طراحی‌شده‌اند که امکان توسعه سریع و راه‌اندازی به‌موقع خدمات جدید و نواورانه دیجیتال را فراهم می‌سازد، به مشابه یک خط تولید-توسعه سرویس با حداکثر سرعت و کارامدی.
اصول حاکم بر معماری سازمان دیجیتال
- تغییر نگرش از پروژه به پلتفرم: برخلاف تصور بسیاری که تحول دیجیتال را یک پروژه یا برنامه مدتدار تصور می‌کنند، تحول پایانی ندارد و پروژههای تحول یکی پس از دیگری شروع و خاتمه مییابند، آنچه نیازمند توجه جدیتر است ایجاد پلتفرم دیجیتال بهعنوان قلب معماری سازمان دیجیتال است.
- تیم و تشکیلات چابک: در عصری که همهچیز به سرعت درحال دگرگونی است، ساختارهای سازمانی وظیفهای و رسمی جوابگوی نیازهای دیجیتالی‌شدن نیست و ساختارهای سرویس‌گرا، معماری سازمانی چابک و مجازی باید مورد توجه سازمانها و اکوسیستم‌ها قرار گیرد.
- فناوری‌های مدرن: بدیهی است تحول دیجیتال بدون به‌کارگیری فناوری‌های مدرن دیجیتال بیمعنا خواهد بود، البته ضرورتی به استفاده از همه فناوری‌های نوظهور نبوده و باید انتخاب فناوری‌های دیجیتال متناسب با نتایج معماری و بلوغ حاکم بر سازمان صورت بگیرد.
- خودکارسازی همهچیز: روندهای نوین در صنعت فناوری اطلاعات از خودکارسازی گردش اطلاعات به خودکارسازی همهچیز (فعالیتها، رخدادها و دانش) رسیده است، هدف از این رویکرد برخلاف تصور، صرفا مکانیزاسیون یا تسهیل امور نیست، بلکه در دنیای جدید هر داده‌ای که ثبت و نگهداری شود، یک دارایی باارزش بهحساب آمده که میتوان از آن برای تحلیل رفتار مشتریان و کارمندان، ارتقاء کیفیت خدمات، بهبود روالها و حتی کشف تهدیدهای امنیتی و آسیبپذیریها استفاده نمود. به قول صاحب‌نظران، “داده” نفت جدید است.